انسان جانشین خداست
آیا ما انسانها جانشینان خدا هستیم؟
نویسنده: زهرا مرادی
بعضی از مردم معتقدند انسانها جانشین خدا بر روی زمین هستند.
تو چه فکر میکنی؟
بگذار سوالم را اینطور بپرسم: آیا تو واقعا جانشین خدا بر روی زمینی؟!
اصلا میدانی جانشین خدا بر روی زمین بودن یعنی چه؟
قرار است به عنوان جانشین خدا چه کار بکنی؟
واقعا به قد و قوارهی من و تو میآید که جانشین خدا باشیم؟!
جانشین خدا بودن یعنی هر حرفی را که میزنی انگار خدا گفته باشد. شبیه وقتی که مثلا مدیر مدرسه به ماموریت میرود و یکی از معاونها را که میداند از عهدهی مدیریت مدرسه بر میآید و با کارها آشنایی دارد؛ به عنوان جانشین خود تعیین میکند. و چون مدیر، خودش او را به عنوان جانشین انتخاب کرده، هر حرفی که معاون بزند، مثل این است که مدیر گفته باشد.
حالا من و تویی که اصلا نمیدانیم خواستهی خدا چیست، چطور جانشین او باشیم؟
فکرش را بکن؛ یکی که حرفهای زشت میزند، کارهای وحشیانه انجام میدهد، بقیه را هم تشویق میکند عین او باشند، بگوید من جانشین خدا هستم! تو باور میکنی خدا چنین موجودی را به عنوان جانشین خودش انتخاب کرده باشد؟
آنهایی که انسان را جانشین خدا میدانند، میگویند خدا خودش در قرآن اینطوری گفته![۱] ولی عزیزان دلم؛ چیزی که خداوند فرموده، دربارهی حضرت آدم علیه السلام و پیامبران و امامان بوده که از طرف خدای بزرگ برای هدایت و راهنمایی انسانها انتخاب شدهاند؛ نه همهی انسانها.[۲] مثلا خداوند دربارهی حضرت داوود علیه السلام میفرماید: «اى داوود، ما تو را در زمین خلیفه قرار دادیم؛ پس میان مردم به حقّ داورى کن.»[۳]
[۱] به عنوان مثال هنگامی که خداوند قصد داشته حضرت آدم علیه السلام را بیافریند، فرموده: “إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَه” یعنی: همانا من میخواهم خلیفه (جانشین) بر روی زمین قرار دهم: سوره بقره، آیه ۳۰٫
[۲] امیر مومنان دربارهی آیهای که خداوند هنگام خلقت حضرت آدم علیه السلام فرمود: «إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَه» (سوره بقره، آیه ۳۰) چنین توضیح دادهاند: “إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أَخْلُقَ خَلْقاً بِیَدِی وَ أَجْعَلَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ أَنْبِیَاءَ وَ مُرْسَلِینَ وَ عِبَاداً صَالِحِینَ وَ أَئِمَّهً مُهْتَدِینَ أَجْعَلُهُمْ خُلَفَاءَ عَلَى خَلْقِی فِی أَرْضِی یَنْهَوْنَهُمْ عَنْ مَعْصِیَتِی وَ یُنْذِرُونَهُنَّ مِنْ عَذَابِی وَ یَهْدُونَهُمْ إِلَى طَاعَتِی وَ یَسْلُکُونَ بِهِمْ سَبِیلِی” یعنی: همانا من میخواهم مخلوقی را بیافرینم و از نسل او پیامبران و رسولان و بندگان صالح و امامان هدایتگر را قرار دهم و آنها را خلیفه (جانشین) خود بر مخلوقات روی زمینم قرار دهم تا آنها را از معصیت من نهی کنند و به عذاب من هشدار دهند و به سوی طاعت من هدایت گردانند و راه من را به ایشان نشان دهند: بحارالانوار، ج ۱۱، ص ۱۰۴٫ ؛
همچنین در آیهی دیگری خداوند میفرماید: ”أَمَّنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ …” یعنی: کیست آن کس که درمانده را – چون وى را بخواند – اجابت مىکند، و گرفتارى را برطرف مىگرداند، و شما را جانشینان این زمین قرار مىدهد؟: سوره نمل آیه ۶۲٫ اینجا همامام صادق علیهالسلام فرمودهاند خداوند در این آیه به خلافت حضرت مهدی علیه السلام اشاره کرده است:نَزَلَتْ فِی الْقَائِمِ ع هُوَ وَ اللَّهِ الْمُضْطَرُّ إِذَا صَلَّى فِی الْمَقَامِ رَکْعَتَیْنِ وَ دَعَا اللَّهَ فَأَجَابَهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُهُ خَلِیفَهً فِی الْأَرْض”:بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۴۸٫
[۳] “یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلیفَهً فِی الْأَرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ …”: سوره ص، آیه ۲۶٫