با چشم هات این خط رو بخور
درباره تکنیکهای تندخوانی و اهمیت آن
نویسنده: یاسر صابری / پژوهشگر حوزه تربیت
در قسمت قبل به یک تعریف از تندخوانی رسیدیم و اهمیت تند خواندن در جهان پرسرعت امروز را مرور کردیم با چند فایده تندخوانی و ابزارهای مورد نیاز برای تند خواندن آشنا شدیم. در بخش دوم یادداشت با چشمهات این خط رو بخور قصد داریم کم کم از تئوری به سمت آموزش تندخوانی به صورت عملی پیش برویم و با تکنیکهای تندخوانی آشنا شویم.
اسکن کردن متن یا Scanning
در واقع وقتی که شما با در ذهن داشتن یک سؤال به سراغ متن میروید میتوانید از این تکنیک (Scanning) استفاده کنید با تکنیک اسکن چشم های شما برای پیدا کردن بخشی از اطلاعات و داده هایی که مغزتان به دنبال آن هاست، نگاهی سریع به متن مورد مطالعه خواهد داشت.
اقسام مختلف تکنیکهای اسکن:
برای مبتدی ها تکنیک یک انگشتی
این روش را میتوانید به دانش آموزان و متربیان خود ارائه دهید. در این روش فردی که قصد دارد تند خوانی کند برای شروع یک صفحه از یک کتاب را در نظر بگیرد و از یک نفر دیگر بخواهد لغتی را در صفحه مشخص کند فردی که قصد دارد تندخوانی کند در اینجا باید با یک انگشت به صورت عمودی یا افقی دنبال لغت مورد نظر بگردد تا آن لغت را پیدا کند.
برای نیمه حرفه ای ها، تکنیک سهانگشتی
همان کاری که در روش مبتدی انجام شد را این بار با سه انگشت انجام میدهد به این صورت که فرد با استفاده از سه انگشت به دنبال ۳ کلمه مشخص شده توسط شخصی دیگر خواهد بود.
این مرحله حوزه دید فرد علاقه مند به تندخوانی را به چالش میکشد باید سعی شود در هر صفحه بعد از دو یا حداکثر سه بار حرکت انگشتان کل صفحه را بررسی کرد.
برای حرفه ای ها، روش چهار انگشتی
حتی خود شما هم قبل از انجام دو مرحله قبل به سراغ این مرحله نروید این مرحله نیاز به گذراندن تمرینات مربوط به حوزه دید دارد چراکه در این قسمت باید یک بار با استفاده از ۲. جست وجوی عمودی صفحه تمام کلمات را از جلوی چشمان خود بگذرانید و کلمه مورد نظر را بیابید.
چهار انگشت را به صورتی که کل خط را در بر گیرد، از بالا به پایین به صورت زیگزاگ یا به شکل حرکت میدهید و در نهایت کلمه مورد نظر را پیدا میکنید. این روش میتواند باعث تقویت حافظه تصویری شود.
آقای مربی با استفاده از این تکنیک به نوعی خودتان را قبل از مطالعه گرم میکنید میتوانید فرایند خواندن را با مجلاتی شروع کنید که به موضوعات آن آشنایی دارید و به آنها علاقه دارید. این آمادگی نیاز به رعایت یک نکته دارد:
اگر میخواهید یک مجله را تندخوانی کنید.
معمولاً در اکثر مجلات پاراگراف اول نوعی معرفی آن چیزی است که متن قرار است به ما ارائه بدهد. پاراگراف آخر نیز خلاصه ای ست از آنچه در متن گفته شده است. این کار باعث آشنایی کلی با موضوع خواهد شد.
برای موفق شدن در تند خوانی ۱۰ تمرین مداوم
- تمرین مداوم
یکی از مهم ترین مواردی که به شما این امکان را خواهد داد که در زمینه تندخوانی موفق شوید این است که مدام تمرینات را انجام دهید و سعی کنید که به وسیله آنها کتاب ها را بخوانید.
تلاش کنید تا هنگام شروع تندخوانی با متن های ساده شروع کنید برای مثال می توانید از رمانهایی که متن آنها ساده اند استفاده کنید. - استفاده از انگشت و خط بر
یکی از مهم ترین تمرینهای تندخوانی که در تمام دوره های آموزش تندخوانی به آن تأکید می شود، این است که با استفاده از یک خط بر مانند خودکار یا مداد یا با استفاده از انگشتتان خط را دنبال کنید این کار از آن جهت جزو مهم ترین تمارین تندخوانی به حساب می آید که باعث می شود به مغز و چشمهای خودتان فرمان دهید تا با هم هماهنگ شوند. - یک تمرین با سه ثانیه زمان
این تمرین با ریتم آهسته بعد از تمرینی که توسط انگشت و دنبال کردن چشم انجام میشود آغاز خواهد شد برای انجام این تمرین کتاب را به سه قسمت عمودی تقسیم کنید هر خط به سه قسمت تقسیم میشود. در این تمرین با ریتم آهسته ۱ … ۲ … ۳ ، که تقریباً یک ثانیه بین هر کدام فاصله است شروع به خواندن میکنیم و با انگشت مسیر خواندن را طی کرده و به این صورت با هر شماره انگشت به قسمت بعدی میرود. بعد از ۳ ثانیه خواندن آن یک خط تمام می شود و به همین منوال خواندن متن را ادامه میدهیم. این تمرین را برای حداقل ۵۰ صفحه تکرار کنید. حین انجام تمرین ۳ ثانیه ای رفته رفته فاصله ۱ ثانیه ای را کمتر و کمتر میکنیم. - تمرین کتاب برعکس
تمرین با کتاب برعکس یکی از چالش برانگیزترین تمرین های تندخوانی است که تندخوانی را وارد مرحله ای جدید میکند شاید در ابتدای این تمرین درک مطلب شما بسیار پایین باشد اما رفته رفته درک مطلب شما بیشتر میشود. در این تمرین از یک کتاب با نثر ساده و روان و ترجیحاً فاقد عکس استفاده کنید در شروع کار فاصله چشم از متن باید ۳۰ سانتی متر باشد.
سعی کنید کم کم این مقدار را به ۴۰ و و سپس ۵۰ سانتی متر برسانید توجه داشته باشید که تمامی این موارد باید به مرور صورت بپذیرند.
به صورت ذهنی ۲ تا ۳ دقیقه زمان در نظر بگیرید و از بالای سمت راست کتاب برعکس شده شروع کنید و با کمک انگشت خود شروع به
خواندن کنید؛ از خود انتظار درک متن نداشته باشید، فقط بخوانید و تنها به خواندن متن اکتفا کنید. بعد از پایان زمان ۲-۳ دقیقه ای چند ثانیه مکث کنید و دوباره شروع کنید مثل تمرین ،قبل این تمرین را برای حداقل ۵۰ صفحه تکرار کنید تمرین با کتاب برعکس نیز از تمریناتی است که در آموزشتندخوانی تأکید بسیار زیادی روی آن میشود. این روش یکی از اقسام روش تدریس تندخوانی است که نتیجه بسیار خوبی برای تقویت آن به وجود می آورد.
- نرمش و گرم کردن چشم
یکی از مهم ترین کارهایی که برای تبدیل شدن به یک فرد تندخوان به آن نیاز دارید چشمانی آماده است. لازمه داشتن چشمانی آماده این است که هر روز به آنها تمرینات مخصوص بدهید و چشمان خودتان را گرم نگه دارید یکی از مهم ترین تمریناتی که در آموزش تندخوانی به آن اشاره میشود تمریناتی برای گرم کردن چشمانتان است. برای گرم کردن چشمهایتان باید روزانه چند دقیقه زمان بگذارید. - تمرین ستاره
همان طور که در تصویر زیر می بینید ۶ نقطه روی گوشه های ستاره مشخص شده است. ابتدا ستاره را روی یک برگه ۸۴ چاپ میکنیم و در فاصله ۱۰ الی ۱۲ سانتی متری چشمهای خود قرار میدهیم تا جایی که تصویر تار نباشد و سپس در حالی که سر ثابت است با چشم ها به صورت آرام از نقطه ۱ روی ضلع حرکت میکنیم تا به ۲ برسیم و سپس به سمت نقاط ۳ ، ۴، ۵ و ۶ حرکت میکنیم حرکت از نقطه ۱ تا ۶ را به مدت سه روز انجام می دهیم و بعد از سه روز بعد از رسیدن به نقطه ۶ از همان نقطه دوباره به سمت نقطه ۱ حرکت میکنیم و هر وقت احساس کردیم تسلط پیدا کردیم ستاره را روی برگه ۸۳ تمرین میکنیم. این تمرین را در سه بازه زمانی ۳۰ ، ۴۰ و ۵۰ ثانیه با فاصله از هم انجام میدهیم ابتدا ۳۰ ثانیه تمرین میکنیم و بعد از چند ساعت ۴۰ ثانیه و چند ساعت بعد دوباره ۵۰ ثانیه این تمرین انجام میشود تمامی مراحل و نکات انجام تمرین به صورت کامل در فایل تصویری جلسه نیز بیان شده است.
- جست و جوی اعداد
در شکل زیر اعداد ۱ تا ۵۰ به صورت به هم ریخته قرار داده شده است. در این تمرین تلاش میکنیم که با استفاده از چشمانمان و حرکت دادن آنها این اعداد را به ترتیب پیدا کنیم. در نهایت باید ۹. زمان این کار را یادداشت کنیم و از دفعات بعدی سعی کنیم زمان آن را کاهش دهیم.
- سرعت سطری
یکی از ساده ترین تمارین تندخوانی که در آموزش تندخوانی به آن پرداخته می شود، مسئله سرعت سطری است. در این تمرین همان طور که مشاهده میکنید باید تلاش کنید خطی که بین دو عدد ا و ۲ قرار دارد را با سرعت دنبال کنید.
- این تمرین یکی از تمارین کتاب «تونی بوزان»، نابغه تندخوانی و تقویت حافظه است، که باید عدد نوشته شده در ستون سمت چپ را در بین ستونهای دیگر پیدا کنید. این تمرین نیز باعث میشود که چشمان شما به خط بری عادت کند.
مؤثرترین تمرینات افزایش حوزه دید
تقویت حوزه دید یکی از مهمترین اتفاقاتی است که در طول دوره های آموزش تندخوانی و با استفاده از تمارین تندخوانی باید برای شما رخ دهد.
۱. اولین تمرین حوزه دید
در این تمرین باید سعی کنید تا با تمرکز روی ستون وسط، ستونهای سمت راست و چپ آن را حتی به صورت مبهم و تار مشاهده کنید.
۲. تمرین عبارت خوانی
در این تمرین باید با تمرکز بر کلمات وسط جملات، کل عبارت را تشخیص دهید. این تمرین یکی از مهمترین تمرینات تندخوانی است که در نرم افزار آموزش تندخوانی شاپرک روی آن مانور زیادی داده شده است.
۳. جمله خوانی
نحوه انجام این تمرین همانند تمرین قبل است و باید با تمرکز بر کلمه وسط هر عبارت کل عبارت را تشخیص دهید این کار را با متون دیگر هم میتوانید انجام دهید تنها تفاوت این تمرین با تمرین قبلی این است که جملات طولانی تر می شود.
۴٫ حوزه دید متنی
این تمرین یکی از پیشرفته ترین تمرینات حوزۀ دید است، که میتوانید حوزهۀ دید خودتن را به طور چشمگیری افزایش دهید. در این تمرین سعی کنید تا با تمرکز روی خط وسط، متن سمت چپ و راست آن را تشخیص دهیم.
در این بخش و بخش اول سعی داشتیم تا مهمترین تکنیکها و روشهای تندخوانی را بررسی کنیم و تمرینهای مهم آن را ارائه دهیم. دیدیم که تندخوانی یک مهارت است و شما با انجام تمرینات آن به صورت مستمر میتوانید به یک فرد تندخوان تبدیل شوید.
وَ مَنْ أَرَادَ الْآخِرَهَ وَسَعَى لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِکَ کَانَ سَعْیُهُمْ مَشْکُورًا؛
و آن کس که سرای آخرت را بطلبد و برای آن سعی و کوشش کند – در حالی که ایمان داشته باشد – سعی و تلاش او از سوی خدا پاداش داده خواهد شد.
آیه ۱۹، سوره اسراء