هنر سخن با نوجوان و جوان
محمدرضا صفی‌خانی
روش‌های زیادی جهت اجرای برنامه‌های شاد و جذاب برای نوجوانان و جوانان وجود دارد. همۀ مربیان معتقدند که اشکال عمدۀ برخی از برنامه‌های مخصوص نوجوانان و جوانان دوچیز است: محتوای ضعیف و نامرتب بودن مطالب ارائه شده.
مجری قوی و توانمند، کسی است که محتوایی غنی، سودمند، جالب، سازنده و نو را در قالبی پیوسته، مرتبط و منسجم ارائه کند.
ضعیف بودن محتوا، حاصلی به جز هدر رفتن وقت و نیرو نخواهد داشت و نامرتب بودن مطالب، موجب می‌شود که مربیِ دارای معلومات قوی و دانسته‌های فراوان، هنگام روبه‌رو شدن با نوجوان و جوان، نداند از کجا باید شروع کرد.
امام علی(ع) فرمودند: «احسنُ الکلام مازاله حُسن النّظام و فهمه الخاص و العام»(۱)؛ بهترین سخن آن است که به نظام نیکو آراسته شده باشد و خواص و عامۀ مردم، آن را بفهمند. پس قرار دادن هر مطلب در جای خود و تنظیم منطقی مجموعۀ سخن، یک هنر است.
مربیان محبوب
محبوبیت مربی نزد متربی، اولین شرط تأثیرگذاری او بر آنان است. وجود علاقه و محبت میان استاد و شاگرد نیز، تا حد زیادی به میزان رعایت عدل و انصاف از طرف مربی بستگی دارد. امام علی(ع) فرمودند: سه خصلت موجب محبت می‌شود: خوش‌خویی، مهربانی و فروتنی.(۲)
البته از آنجا که شاگردان، هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی با یکدیگر متفاوتند، در حل مشکلات روحی آنان نیز باید متفاوت برخورد کرد.
پس، مربی محبوب کسی است که:
- تفاوت‌های فردی نوجوان و جوان را بشناسد.
- با نوجوان و جوان به سبب شرایط جسمی و روحی‌اش رفتار نماید.
- نسبت به همۀ شاگردان روحیۀ عفو، اغماض و ارفاق داشته باشد.
- حتی الامکان عذر متربیان را بپذیرد.
- رازدار و محرم اسرار باشد.
- شاگردان را هرگز به خود وابسته نکند.
پی‌نوشت‌ها:
(۱) غررالحکم، ج۱، ص۲۰۶٫
(۲) همان، ص۲۵۵٫