مربیگری کیلویی و مثقالی!
هادی عجمی
باید حساب شده عمل کرد
سرما خورده بودم و به سرم زد بروم نزدیکترین دکتر. غافل از اینکه همیشه بهترین دکتر، نزدیکترین دکتر نیست. اولین ِ تابلو پزشکی را که دیدم، رفتم داخل… در اتاق دکتر را باز کردم. در حال صحبت با تلفن بود سری برایم تکان داد و من نیز روبرویش نشستم؛ همانطور که صحبت می‌کرد با اشاره فهماند که دهانم را باز کنم. گلویم را در حال صحبت دیدی زد و شروع کرد به نوشتن. صحبتش با تلفن که تمام شد، نسخه مرا پیچیده بود. نسخه را به من داد و فهماند که برو دیگر تمام شد!
داروها را که گرفتم، دیدم یه پک سرماخوردگی برایم نوشته است. تعجب من از این بود که سرفه نداشتم؛ اما برایم شربت ضدسرفه نوشته بود.
برگشتم مطب. الحمدالله دیگر سرش در گوشی نبود! پرسیدم: دکتر، من که سرفه ندارم؛ فقط مختصری سرما خوردم. گفت: پسرم، داروهای سرماخوردگی باید همه با هم داده شوند تا اثر کنند! یاد میوه فروش ها افتادم که وقتی می‌پرسی این میوه چند، میگویند: از دم، کیلویی این قدر!…
پزشکان متعهد و خوب بسیارند؛ اما به این مدل که برخورد داشتم، میگویند دکتر کیلویی. همینطور کیلویی دارو می دهند؛ آن هم از دم، بدون سوا کردن.
مربی کیلویی
برخی مربیان کیلویی
تجویزها و راهکارهای برخی مربیان نیز کیلویی است. جایی دیده یا شنیده است که جواب فلان شبهه این است، درمان فلان مشکل این است، او هم درهم، برای هر متربی که می‌بیند، همین جواب یا درمان را صادر میکند اینها مربی کیلویی هستند در حالی که مربی باید مثقالی باشد؛ یعنی بر اساس هر فرد و هر مشکل و هر وضعیتی، راهکاری بدهد.
انسان ها مانند انگشتان دست هستند که هر چند شباهت‌هایی دارند، هیچکدام، دیگری نیست و با هم فرق دارند.
شما مربی گرامی!
شما طبیب نوجوانان هستید اگر تجویز شما مؤثر افتد، لازم است مثقالی و دقیق، وضعیت نوجوانی را که با او ارتباط دارید، درک کنید. این نوجوان، لزوما آنچه شما از ظاهر او می‌بینید، نیست. برای درک مشکل اساسی و واقعی او واقعیتش را ببینید. بخشی از واقعیت او در خانواده‌اش ریشه دارد پس ارتباط با خانواده وی می‌تواند راه کشف واقعیت او باشد.
به این نمونه ها توجه کنید:
شما با سه نوجوان طرف هستید که هر سه درباره عدالت خداوند، پرسش دارند و مسئله برایشان حل نمی شود. حتما برای هر کدام تجویز و پاسخ خوبی خواهید داشت، اگر بدانید:
اولی، در خانواده‌ای زندگی میکند که دچار مشکلات مالی بسیاری است؛
پدر دومی از دنیا رفته و او در حسرت آغوش پدر است؛
مادر سومی، سال هاست که در بستر بیماری افتاده است.
شاید شما کافی باشد که از فلسفه فقر و مشکلات و بیماری ها و آثار آن صحبت کنید. آنگاه خواهید دید که جواب شما برایشان قانع کننده تر است از اینکه یه جین ادله فلسفی در تأیید عدالت الهی بیاورید.
حتما انتظارات و تکالیف شما متفاوت خواهد بود، آنگاه که بدانید:
آن پسر نوجوان در کنار درس باید کار هم بکند؛
دیگری صبح تا شب، در ایام تعطیلی بیکار است؛
آن دیگری، پدر و مادرش حضور چندانی در خانه ندارند و اوقات بیکاری او نیاز به مدیریت دارد.
اگر …
اگر قرار است بحثی درباره اعتقادات شیعه و اختلافات با اهل سنت داشته باشید، آگاهی از مواضع خانواده او نسبت به این مسائل ضروری است. اگر می‌خواهید بحثی درباره حجاب و حیا داشته باشید، از نوع پوشش پدر و مادرش در خانه و بیرون بی خبر نباشید، تا متربی را با خانواده درگیر نکرده باشید و علت کم شدن تأثیرتان را بدانید.
چنانچه می‌خواهید شناختی درست درباره علل برخی رفتارهای او داشته باشید، گاهی بهتر است مقداری با والدینش صحبت داشته باشید. از آنها راهکار بخواهید یا از صحبت‌ها و برخوردهای‌شان، راهکار استخراج کنید.
خانواده، بهترین یار مربی است؛ حتی اگر همراهی چندانی نداشته باشند! از تأثیر شگرف خانواده در انسان غافل نباشید. این تأثیر سبب شده است که حضرت محمد(صل الله علیه و اله وسلم) بفرمایند:{الشقی شقی فی بطن امه و السعید سعید فی بطن امه؛ سخت دلی و سعادتمندی از همان دورانی است که در شکم مادر است!} انسان ها آزادند و احتمال تغییر در هر دورانی وجود دارد؛ اما این کالم، تأثیرگذاری شخصیت والدین و محیط خانواده در تربیت انسان را گوشزد میکند.
لحظه‌ای حساب و ِ کتاب تربیتی کافی است تا دریابیم بخش مهمی از شخصیت متربی، در خانه و خانواده او کشف می‌شود. او، تأثیرپذیرترین دوران زندگی را در خانه گذرانده است. آن هنگام که همانند دستگاه کپی، کارهای اطرافیان را تقلید می‌کرده، در خانه بوده است. اکنون نیز که نوجوان شده، بازخوردهای هر تفکر و اتفاق را از رفتار نزدیکانش در خانواده می‌گیرد. بنابراین خانواده را دریاب، نوجوان را تربیت کن
دسته بندی خانواده ها
این موارد، می‌تواند بخشی از جدول شما باشد. بر اساس مطالعات و تجربیات، می‌توانید دسته بندی های دیگری نیز داشته باشید. متربی خود را در دسته خود قرار دهیم تا با او برخوردی کیلویی نداشته باشیم.