اُمت واحده، تشکلی با نگاه جهانی
حسن یوسفی
مصاحبه با روح الله رضوی، مدیر بخش بین‌الملل اتحادیۀ امت واحده
بعد از جلسۀ تحریریۀ نشریۀ راه‌نما، قرار بر این شد که تشکلی را به عنوان «تشکل شیرین» با این مؤلفه که دارای نگاه جهانی بوده و حرکت‌ها و برنامه‌هایش متناسب با فضای جهان اسلام باشد، معرفی کنم. در مشورت با فعالان این عرصه، موضوع برایم روشن‌تر شد و بعد از پرس و جوی زیاد، با تشکل‌هایی مانند: «مجمع دانشجویان جهان اسلام»، «مجمع جهانی مستضعفین جهان»، «نهضت جهانی مقاومت»، «جمعیت دفاع از ملت فلسطین» و… آشنا شدم. برخی از این تشکل‌ها، در ابتدای راه هستند و برخی هم فقط به یک منطقه و یا یک موضوع می‌پردازند. تا اینکه با «اتحادیۀ بین‌المللی امت واحده» آشنا شدم و حوزه‌های فعالیت‌های اتحادیه را به موضوع مورد نظر نزدیک‌تر دیدم. بعد از مشورت با دوستان امت واحده، قرار شد برای معرفی فعالیت‌ها و برنامه‌های این اتحادیه، با آقای رضوی، مدیر بخش بین‌الملل امت واحده به گفتگو بنشینیم.
چه شد که به فکر تشکیل این تشکل و به اصطلاح اتحادیه افتادید؟
آنچه انگیزه‌ساز ما برای انجام کاری در عرصۀ بین‌المللی با ظرفیت مردمی شد، احساس ناتوانی بود که در قبال رخدادهای جهان اسلام در داخل کشورمان می‌دیدیم. مشاهده می‌کردیم در جاهای مختلف دنیا، اتفاقاتی می‌افتد و ما که باید براساس عقایدمان، ایمانمان و آرمانمان در مقابل این رخدادها واکنشی نشان بدهیم، عملاً هیچ کارِ تأثیرگذارِ عینی نمی‌توانستیم انجام بدهیم. کارهایی هم که گاهی انجام می‌شد، آن قدر تأثیرگذاری‌اش ناچیز بود که هیچ نوع اقناعی، خصوصاً در میان جوانانی که دغدغۀ این کار را داشتند- ایجاد نمی‌کرد. مدتی را مشورت کردیم. گفتگو کردیم. صحبت کردیم که چگونه می‌شود در عرصۀ بین‌الملل فعالیت کرد و ظرفیت‌های فعالیت در عرصۀ بین‌الملل به شکل عام چیست. نتیجۀ آن جلسات و بحث‌ها که شاید هشت نُه ماه طول کشید، تشکیل اتحادیۀ بین‌المللی امت واحده با دو هدف عمدۀ: یک. جذب، آموزش و سازماندهی نیروهای علاقه‌مند به فعالیت در حوزۀ بین الملل در داخل کشور و فرهنگ سازی در سطح عمومی و دو. شناسایی و ارتباط گیری با تشکلهای مردمی همسو در خارج از کشور، جهت انجام فعالیت‌های مشترک مؤثر در فضای بین الملل. بر این اساس در مرحله اوّل به دنبال توانمند‌سازی و افزایش ظرفیت خودمان بودیم، تا بتوانیم در عرصۀ بین‌المللی نقش‌آفرین و تأثیرگذار باشیم.
نقطه شروع کار شما چگونه رقم خورد؟
زمستان سال ۱۳۸۸ بود. ما بعد از جنگ سال ۲۰۰۸م. غزه، اقدامی را رقم زدیم که معروف شد به «تجمع در فرودگاه مهرآباد». در آن برهه از زمان، ما با جمعی از فعالان دانشجو و طلبه، چند روز را در فرودگاه مهرآباد تحصن کردیم تا آمادگی نمادین خود را برای اعزام به غزه اعلام کنیم. در آنجا با برگزاری جلسات متعدد و آسیب شناسی، مشخص شد که این فعالیت‌ها در عین تأثیرگذاری و برخورداری از فواید خاص، دارای آفت‌هایی نظیر انفعالی، موقتی و احساسی بودن است. بنابراین ضروری بود تا در فضای بین‌الملل، تشکلی مردمی، که مزایای حرکت‌های انقلابی (نظیر برخورداری از روحیۀ انقلابی و پیشرو بودن) را دارا بوده و در عین حال، مستمر و سنجیده عمل کند، تشکیل شده و مصداق تحقق «عقلانیت انقلابی» در زمینۀ پیگیری آرمان‌های اسلام در حوزۀ برون مرزی باشد. «اتحادیۀ بین‌المللی امت واحده» نهایتاً پس از احصاء حوزه‌های آسیب/فرصت و برنامه‌های قابل پیگیری جهت وصول به افق‌های ترسیم شده، با همایشی تحت عنوان «امت واحده؛ راهکار مقابله با استکبار جهانی» در اسفند ماه سال ۱۳۸۸ اعلام موجودیت کرد.
لطفاً گزارش مختصری از عمده فعالیت‌های اتحادیه، از بدو تشکیل تا کنون بفرمایید.
بخش زیادی از فعالیت‌های ما، با همان نگاه افزایش توانمندی جوانانی که به دنبال فعالیت در این عرصه هستند، پرداخته شده است. ما پنج دورۀ آشنایی با مسائل جهان اسلام داشتیم. این دوره‌ها حدوداً از تابستان ۱۳۸۹، هر سال پشت سر هم برگزار شده است. در هر دوره بین ۱۵۰، ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر از کل کشور شرکت کردند و شیعه و سنی کنار هم بودند. همچنین ما، همایش‌ها و برنامه‌های متعددی، متناسب با اتفاقاتی که در جهان اسلام رخ می‌داد را برگزار کردیم. برای مثال ما «کاروان جهانی غزه» را راه انداختیم، بعد کاروان «الی بیت‌المقدس» و سپس کاروان «صلح سوریه». یک سری از فعالیت‌های خیریه و بشردوستانه نیز، با نگاه فرهنگ سازانه در کشورهای مختلف دنیا، همچون نوار غزه، فلسطین، سومالی، پاکستان، کشمیر و سوریه صورت گرفته که آخرین پروژه، در یمن در حال اجرا است که ضمن جمع‌آوری کمک و انتقال آن، بناست از خانواده‌های داغ‌دیده یمنی، حمایت مالی براساس کمک‌های مردمی که جمع‌آوری کردیم، داشته باشیم.
در ادامه فعالیت‌ها، یک سری فعالیت‌های فرهنگی، تربیتی و تبلیغی نیز صورت گرفته که برخی از آنها عبارتند از: تولید محصولات فرهنگی، تولید واجرای اولین موسیقی مشترک بین ایران و فلسطین، تولید هنری اعم از مستند‌ها و کلیپ‌های صوتی و تصویری، تشکیل گروه فرهنگی تبلیغی اخوت، راه اندازی پایگاه اطلاع رسانی سه زبانه امت واحده و… .
البته مخاطبان محترم می‌توانند با مراجعه به پایگاه ما به نشانی http://unified-ummah.com با برنامه و فعالیت‌های اتحادیه بیشتر آشنا شوند.
ساختار تشکیلاتی امت واحده بر چه اساسی طراحی شده است؟
ساختار امت واحده خیلی ساده است. یک شورای مرکزی دارد که متشکل از پنج نفر است. دبیری از بین این شورای مرکزی انتخاب می‌شود. تصمیمات و اقدامات، بر اساس جلسات شورای مرکزی صورت می‌گیرد. مصوبات جلسات شورای مرکزی، مصوباتی است که به اجرا درمی‌آید. سپس یک بدنه کادر داریم که جمعی ده نفره از فعالین عرصۀ بین‌الملل هستند، که با ما ارتباط دارند و سپس یک سطح عمومی‌تر وجود دارد که متشکل از یک بدنۀ دانشجویی و یک بدنۀ حوزوی است، که در شهرهای مختلف با ما ارتباط دارند. همکاری آنها با ما از طریق مشارکت و حضور ایشان در برنامه‌ها و فعالیت‌های مختلفی است که تشکل با اطلاع‌رسانی عمومی صورت می‌دهد.
نحوۀ عضوگیری در این تشکل به چه صورت است؟
ما هیچ ساختار رسمی برای عضو شدن نداریم. در امت واحده هر کسی که در هر جای دنیا، هم‌آرمان با ما باشد، ما او را عضوی از امت واحده می‌دانیم و بر خودمان وظیفه می‌دانیم که با هر توانی که داریم، برای فعالیت آن شخص و آن مجموعه هزینه کنیم. مثلاً اگر یک مجموعۀ دانشجویی، یک مجموعۀ طلبگی، یک تشکل دانش آموزی، یک هیئت و به طور کلی هر تشکلی، در هر کجای ایران یا هر کجای دیگر دنیا باشد، ما هر ظرفیت و پتانسیلی برای همکاری داشته باشیم و در واقع قابلیتش برای ما مقدور باشد، فعالیت می‌کنیم. البته این کار هم تا کنون انجام گرفته است. مثلاً مجموعه‌های مختلفی در شهرهای مختلف کشور علاقه‌مند به فعالیت در حوزۀ بین‌المللی بودند که ما تجربیاتمان را در اختیارشان قرار دادیم، جلساتی برگزار کردیم و اساتیدی را هم که در آن حوزۀ خاص وجود داشت، برای آن برنامه هماهنگ کردیم.
بعد از شکل‌گیری، چه هدف‌گذاری‌هایی انجام دادید و چگونه برای رسیدن به آن تلاش کردید؟
ورود به فضای بین‌الملل، باعث شد تجارب ما بیشتر شده و ابعاد جدیدی از این فضا برای ما نمایان شود. ما دیدیم ورود به این عرصه، ملزوماتی دارد. مثلاً یکی از این ملزومات، سهم ادبیات وحدتی و تقریبی و باور داشتن به آن، در عرصۀ جهان اسلام است. اگر این معنا درک نشود، فعالیت‌های این عرصه بی‌ثمر می‌ماند. ما می‌بایست برای حضور در این عرضه، به یک ادبیات و فهم خوب از اشتراکات مذهبی برسیم. همچنان که می‌بینیم حضرت آقا چه مقدار بر این مسئلۀ «وحدت» تاکید دارند.
ملزومات فعالیت در عرصه بین‌الملل چه چیزهایی است؟
فعالیت در عرصۀ بین‌المللی یک ملزوماتی دارد. از بحث‌های مهارتی، مثل دانستن یک زبان خارجی گرفته تا دانستن بحث‌های معرفتی، مثل فهم ادبیات بین‌المللی و نحوۀ مواجهه با مسائل بین‌المللی. اینها همه کمک می‌کند به اینکه ورود تأثیرگذارتر و هدف‌مندتری را در عرصه بین‌المللی داشته باشیم.
دغدغۀ اصلی در ابتدای راه، تربیت نیروی جوان و انگیزه‌مند و باصلاحیت برای انجام این فعالیت در آن عرصه است. ما در این راه، طبعاً به سمت یک هویت تشکیلاتی که به دنبال تربیت نیروی مناسب برای فعالیت در حیطۀ جهان اسلام است، کشیده شدیم. در این راه تجربیاتمان را نیز به این نیروهای در حال آموزش، منتقل کردیم. این نیرو می‌تواند طلبه و دانشجویی باشد که بناست کار تبلیغی و فرهنگی انجام دهد؛ اما با نگاه جهانی. به عبارتی این نیرو می‌بایست تبدیل به یک مبلّغ و نیروی فرهنگی جهانی شود. یا تشکلی که پتانسیل و ظرفیت حضور در عرصۀ بین‌المللی را دارد. ما قائل به این هستیم که نگاه بین‌المللی، جزء لاینفک هویت انقلابی ماست و هر فرد یا تشکلی که خودش را در مختصات انقلاب اسلامی ایران می‌داند، می‌بایست که این ادبیات بین‌الملل و این نگاه جهانی انقلاب اسلامی را فهم و درک بکند.
شما چه محتواهایی را در آموزش و مهارت‌آموزی برای نیروسازی استفاده می‌کنید؟
مباحث متعدد است؛ بحث زبان آموزی است، تکنیک‌های ارتباط‌گیری در فضای مجازی است. اینها بحث‌های مهارتی‌اش است. در بحث‌های معرفتی بستگی دارد که نیرو در آینده می‌خواهد در چه حوزه‌ای کار کند.
ما مباحث معرفتی عام داریم که همان مبانی وحدت و تئوری اندیشۀ وحدت و تقریب است. شبهات و سؤالات در این مقوله متعدد است و اگر کسی بخواهد وارد حوزۀ فعالیت‌های بین‌المللی بشود، باید به شکل مقدماتی و عام، این دوره‌ها را بگذراند تا با ملاحظات متعددی که برای فعالیت در عرصۀ بین‌الملل لازم است، آشنا شود. بحث‌های فرهنگی کشورها نیز بخش دیگری از این آموزش‌ها است. به طور مثال در تعامل با فلان کشور یا کسی که متعلق به فلان منطقۀ جهان است، چه ملاحظات امنیتی و فرهنگی را باید رعایت کرد؟ در واقع وجه تمایز ما با برخی تشکل‌هایی که در این عرصه فعالیت می‌کنند، همین تربیت نیروی کارآمد است.
چشم‌انداز و سیر حرکتی تشکل امت واحده چیست؟
چشم‌اندازی که در امت واحده طراحی و تبیین شده، این است که ما می‌بایست تبدیل به یک تشکل مردمی فعال و جدی در عرصۀ بین‌المللی شویم که نتیجۀ آن، گسترده شدن ارتباط و سطح تأثیرگذاری ما در حوزۀ بین‌المللی است. به این منظور افق نگاه ما در اتحادیۀ بین المللی امت واحده، عضویت در نهادهای بین‌المللی دنیا مانند یونسکو و… است که امکان فعالیت را در عرصۀ جهانی برای ما، بالا ببرد.