نگاهی جهانی از دریچه یک انیمیشن ایرانی
یوسف حق‌جو
پیش‌نگارشی به اکران عمومی انیمیشن «شاهزاده روم»
اوایل امسال، خبری کوتاه، ولی جذاب و قابل توجه در رسانه‌ها منتشر شد: «رهبر انقلاب به همراه خانواده، فرزندان، عروس‌ها، دامادها و نوه‌هایشان به تماشای انیمیشن «شاهزاده روم» نشستند. در زمان اکران این انیمیشن برخی از عوامل نیز حضور داشتند. در پایان نمایش فیلم، رهبر فرزانه انقلاب در جمع عوامل فیلم، به کارگردان، تهیه کننده و عوامل این انیمیشن فرمودند: «خیلی خوب بود.» ایشان همچنین انگشتر خود را به عوامل انیمیشن «شاهزاده روم» هدیه کردند.»
انیمیشن به عنوان بخش مهمی از سینمای دنیای هنر-صنعت است. کمپانی‌های بزرگ انیمیشن‌سازی هم‌چون «والت دیزنی» و «پیکسار» هر سال، با تولید انیمیشن‌های پرهزینه در مقابل سود سرشاری را به جیب می‌زنند، کودکان و به همراه آنها والدینشان را به سینماها می‌کشانند و شخصیت‌های کارتونی خود را به روی نوشت‌افزار و لباس‌های کودکان سراسر دنیا می‌آورند. بین ده اثر برتر سینمایی پرفروش دنیا سه‌تایشان انیمیشن است. در بین ۲۵۰ فیلم برتر سایت IMDB بزرگ‌ترین سایت مرجع سینمایی دنیا، هجده اثر آن انیمیشن است که رتبه سی و دوم این فیلم‌های برتر در اختیار انیمیشن ژاپنی «شهر اشباح» به کارگردانی میازاکی است که برنده اسکار بهترین انیمیشن هم شده است. این آمار با توجه به تولید تعداد اندک انیمیشن در مقابل فیلم‌های سینمایی که به اکران جهانی رسیده‌اند، تعداد قابل توجهی است.
حرف درباره انیمیشن و میزان اثرگذاری آن بر ذهن مخاطب بسیار است و مجالی دیگر می‌طلبد. در این نوشتار می‌خواهیم به اختصار، از این بگوییم انیمیشن «شاهزاده روم» در دهه چهارم انقلاب اسلامی چه حرفی برای گفتن داشته که توجه رهبر انقلاب را نیز برانگیخته است. البته این متن تنها یک پیش نگارش بر اکران عمومی آن در مهرماه امسال است.
جوانه‌های آفرینش اثر، از علاقه هادی محمدیان کارگردان و نویسنده آن در دوران کودکی به داستان تولد امام زمان(عج) شکل می‌گیرد که آن را بارها در نوار کاست یکی از خطبای مشهور شنیده بود. ملیکا، پرنسس مسیحی و پاکدامن نوه قیصر کبیر روم است که دست سرنوشت او را به بلاد اسلامی می‌آورد و در نهایت مادر امام عصر می‌شود. عوامل این انیمیشن در سال ۱۳۹۳ در گروه هنر پویا به این نتیجه می‌رسند که به دلیل محتوای بین‌الادیانی داستان زندگی مادر امام زمان(عج)، می‌توان آن را در قالب انیمیشن به اثری جهانی تبدیل کرد که تفکر دینی آن را به همه دنیا رساند. تا این جای کار هم به هدفشان نزدیک شده‌اند. اکران این فیلم، در برخی کشورهای عربی آغاز شده است. حتی تهیه‌کننده‌ای فرانسوی با دیدن این اثر، اجازه اکران آن را در چند کشور اروپایی خواسته است. حامد جعفری تهیه کننده انیمیشن «شاهزاده روم» در این باره می‌گوید: «نخستین اکران این فیلم که به زبان عربی «امیره الروم» ترجمه شده است، فروردین ماه در کشور لبنان، با حضور «ریمون عریجی» وزیر فرهنگ این کشور که فردی مسیحی است، صورت گرفت. «شاهزاده روم» در لبنان با استقبال بسیاری رو به رو شد و در رقابت با دیگر فیلم‌های هالیودی که در این کشور روی پرده است، ششمین فیلم پرفروش لبنانی معرفی شد و هنوز هم روی پرده است. همچنین بعد از لبنان، نمایش‌هایی را در عراق، کویت و ساحل عاج داشتیم».
نویسنده و کارگردان این انیمیشن ایمان دارد که دهه نود شمسی را دهه انیمیشن ایران در دنیا لقب دهیم. به اعتقاد او الان هالیوود برای پردازش داستان‌ها در انیمیشن‌های خود، به ماجراهای تکراری با تغییرات اندک در جزئیات روی آورده است و ما در ایران می توانیم با در اختیار داشتن گنجینه وسیع داستانی‌مان در کتاب‌های کهن، دست به خلق آثار بی‌بدیلی در دنیای انیمیشن بزنیم.
تیم این اثر فاخر که با کیفیت ۳D در دنیا ارائه می‌شود از مجرب‌ترین‌های سینمای ایران هستند. از عوامل مطرح فیلم می‌توان به این اسامی اشاره کرد: ناصر طهماسب: سرپرست گویندگان به علاوه تعداد زیادی از صداپیشگان کشور، آریا عظیمی نژاد: آهنگ‌ساز و حسن ایوبی: تدوین‌گر. همچنین تیم انیمیتور آن از تعداد زیادی جوان ایرانی با استعداد شکل گرفته که طی مدت ۱۵ ماه این اثر به یاد ماندنی را به نتیجه رسانده‌اند.